Het megalomane kasteel van Versailles

De zon laat vandaag het bladgoud nog meer stralen dan anders. We zijn halverwege de zomer en Parijs en omstreken baden in het zonlicht. Zo ook Versailles.

In de 17^de eeuw vormde het kasteel van Versailles het epicentrum van de hofhouding van Lodewijk XIV maar naast zijn officiële verblijfplaats was het ook zijn regeringscentrum en het militair hoofdkwartier van Frankrijk. Ook nu nog is het nog altijd het megalomane aandenken aan de zogenaamde ‘Zonnekoning’.

Lodewijk XIV regeerde maar liefst 72 jaar. Hoofdreden is dat hij zeer jong aan zijn koningschap begon : hij volgde zijn veel te vroeg overleden vader al op vierjarige leeftijd op. Zo krijg je natuurlijk al snel 72 jaar op de teller.

Onze Louis was echter gene gewone. Hij regeerde als een absolute vorst door zijn regering buiten spel te zetten.De bijnaam ‘le Roi Soleil’ kwam er nadat de koning de zon had gespeeld in een balletvoorstelling. Hij koos daarna de zon als zijn symbool. Veelzeggend ook : want net als de zon het middelpunt van ons sterrenstelsel is, werden Versailles én de persoon Louis XIV het middelpunt van het Franse rijk, één van de belangrijkste landen in die tijd in Europa.

Vader Lodewijk XIII liet destijds een jachtslot bouwen zo’n 20 km buiten Parijs in het dorpje Versailles. Het was een eerder bescheiden optrekje, maar het werd door zijn zoon uitgebreid tot een immens paleis, symbool van zijn ancien regime.

Het paleis van Versailles is een absolute droom. Gigantische vertrekken voor het koningspaar en hun hofhouding.  Groot, groter, grootst.  Een parel gemaakt met de duurste materialen in een cocon van absolute weelde. Omringd door de schoonheid van dit alles, vergeet ik met gemak dat hygiëne destijds bijna onbestaande was door het ontbreken van toiletten (creativiteit was de boodschap) en baden eerder uitzondering dan regel was. Waar parfum al niet goed voor is.

Symbool voor de absolute grootheidswaanzin van de koning is zonder twijfel de beroemde spiegelzaal. Het pronkstuk van het kasteel doet je mond open vallen. De grootte van de zaal (73 m lang op 10 m breed) wordt  enkel overtroffen door de grandeur in de aankleding. De plafondschildering werd gemaakt door huisschilder Charles Le Brun die er meteen ook zijn meesterwerk van maakte. De schildering is vooral een ode aan Lodewijk.  Die moest maar omhoog kijken om zich te wentelen in alle successen en  verwezenlijkingen.

Zeventien boogvensters geven uit op het terras en de immense tuin. In de tegenoverliggende lange wand, werden zeventien arcades met spiegels (vandaar de naam) ingewerkt. Zij zorgen voor een absolute symmetrie. Bovendien komt zo ook, door de weerspiegeling, de tuin naar binnen. De zaal werd verder afgewerkt met vierentwintig indrukwekkende verzilverde kroonluchters. Het absolute hoogtepunt zijn echter de vierentwintig gigantische, vergulde kandelaars die zich langs de zijkanten bevinden.

De Franse tuin is zo mogelijk nog indrukwekkender. Ook niet alleen in afmeting (815 ha en daarmee de grootste tuin ooit aangelegd) maar ook door de maar liefst zeshonderd nog steeds werkende fonteinen, vijfenvijftig vijvers, een immens aantal beelden en paviljoenen. Lodewijk hield van waterpartijen en genoot tijdens ontelbare wandelingen van zijn perfect aangelegde symmetrische tuin.

Van die tuin kan je nu ook nog genieten, want hij is vrijwel identiek bewaard gebleven als in die tijd.

Vanaf het terras van het kasteel kijk je al meteen op de ‘Orangerie’, een ronde vijver van waaruit zich zes gazons elk met een specifiek patroon uitstrekken. Langs de zijkanten bevinden zich maar liefst 1055 bomen waaronder de favoriete sinaasappelbomen van Lodewijk.

De trappen afdalend zie ik al meteen de prachtige Latona-fontein waarvan het opspattend water op deze warme dag heerlijk verfrissend aanvoelt. Een wandeling op deze tropische dag door dit immense domein is zo mogelijk nog vermoeiender dan anders. Bacchus ligt er in de naar hem vernoemde fontein maar vermoeid bij, of misschien heeft hij wel te veel wijn gedronken? Nog een pareltje is de Enceladus Grove, geïnspireerd op de mytische ‘Val van de Reuzen’ waarbij de reuzen proberen de goden op de berg Olympus van de troon te stoten maar dan zelf onder de brokstukken van Olympus terecht komen. Het prachtige groene kader waarin deze fontein zich bevindt, zorgt voor een beetje schaduw terwijl Enceladus nog steeds vruchteloos probeert  zich te bevrijden uit zijn hachelijke positie. Ook al staan er duizenden bomen op het domein, nog lijken het er te weinig te zijn vandaag om genoeg schaduw te bieden tegen de zomerse, warme stralen.

De drakenfontein is een eerbetoon aan Apollo die destijds een python doodde met pijl en boog. De waterstraal spuit tot wel 27 m hoog en is daarmee de hoogste fontein van Versailles. 

In de Colonnade Grove voel ik me even zelf op Olympus of in Rome. 

Het mag ondertussen wel duidelijk zijn dat de inspiratie voor de fonteinontwerpen  gehaald werden uit de Grieks-Romeinse mythologie. En dan hebben we het nog niet gehad over de bijna vierhonderd sculpturen ( ik heb ze niet zelf geteld) die doorheen de tuin staan opgesteld.

De barokke tuin is zonder meer de meest indrukwekkende tuin ter wereld en werd ontworpen door landschapsarchitect André Le Nôtre. Maar liefst veertig jaar waren er nodig om dit huzarenstukje tot een goed einde te brengen. Honderden jaren later, genieten wij nog steeds van het genie en  het vernuft van Le Nôtre.

Ook de tuinen staan zonder meer symbool voor de grandeur waarmee Lodewijk XIV regeerde. Kasteel en tuin waren de ideale plaats voor gigantische en weelderige feesten.

Maar het geheel staat  vooral voor één van de belangrijkste gebeurtenissen in onze geschiedenis : hier werd namelijk op 18 juni 1919 het verdrag ondertekend dat het officiële einde betekende van de eerste wereldoorlog.

Een mooiere plaats dan de spiegelzaal omringd door een bijna buitenaardse groene omgeving voor dat historisch feit, kan je niet bedenken…