Dag 7 - Selma - De weg naar gelijkheid

Nadat Martin Luther King afstudeerde in de theologie en nadien nog een doctoraatsgraad behaalde, ging hij in 1954 aan de slag als dominee van de Dexter Avenue Baptist Church in Montgomery, Alabama die zeer invloedrijk was in de lokale zwarte gemeenschap. Na de fameuze busboycot, die hij trouwens organiseerde vanuit de kelder van deze kerk, werd hij het nationale symbool van de burgerrechtenbeweging en de charismatische woordvoerder.
Sinds 1870, vijf jaar na het einde van de Amerikaanse burgeroorlog, kregen de mannelijke Afro-Amerikanen, eindelijk hun recht om te stemmen via het Vijftiende Amendment aan de Grondwet.
In 1876 oordeelde het Amerikaanse Hooggerechtshof en enkele staten echter dat het  amendment niet altijd het recht garandeerde. Vooral in het Zuiden verloor een groot deel van de zwarte mannen hun kiesrecht. En zelfs diegenen die nog officieel kiesrecht hadden, werd het extreem moeilijk gemaakt om te stemmen. Zo moesten de zwarten een ‘leestest’ ondergaan om te bewijzen dat ze konden lezen, ook al staat er geen enkele verplichting in de grondwet dat dit een voorwaarde is om te mogen stemmen. Trouwens, de blanken moesten uiteraard deze test niet ondergaan. Soms moest er meer dan een leestest afgelegd worden en werden hen belachelijk moeilijke vragen over de verschillende Amerikaanse instellingen voorgelegd dienze naar tevredenheid moesten beantwoorden. Vragen waar geen normaal mens een antwoord op weet. Indien een Afro-Amerikaan zich hier toch wist door te spartelen, moest hij dikwijls nog stevig betalen om te mogen stemmen. En dan was de lijdensweg nog niet gedaan. Want om echt op de kieslijst te komen, moest er nog een geregistreerde stemmer gezocht worden die voor hem wou instaan. Aangezien dit meestal blanken waren, wilde niemand dit doen.  Allemaal onwettelijk maar in het Zuiden geraakten ze ermee weg.
Om aandacht te vragen voor gelijk stemrecht werden enkele protestmarsen georganiseerd. Die werden bloedig neergeslagen met een dode tot gevolg. Als antwoord hierop besloot Martin Luther King een mars te houden van Selma naar de hoofdstad Montgomery, zo’n 75 km verder. 600 betogers maakten zich op 7 maart 1965 op voor de 88 km lange optocht. Ver geraakten ze niet. Aan de Edmund Pettus Bridge, net voorbij het vertrekpunt in Selma, werden ze hard teruggeslagen (en dat mag je letterlijk nemen). De gouverneur van Alabama had immers de mars verboden onder het motto ‘Segregation today, tomorrow and always’ en de politie trad hardhandig op. De televisiebeelden die gemaakt werden, zorgden voor woede bij vele Amerikanen. Velen reisden af naar Selma om zich bij de protestmars aan te sluiten. Een tweede poging werd gehouden op 9 maart. Ook nu werden de meer dan 9.000 betogers tegengehouden. ‘s Nachts werd daarenboven één van de betogers vermoord door aanhangers van de segregatie. De situatie dreigde helemaal te ontsporen en president Lyndon Johnson verklaarde op 15 maart op nationale televisie dat hij zich aansloot bij de protesten en liet op datzelfde moment een nieuwe wet voorbereiden die het recht op stemmen voor iedereen moest vrijwaren. Op 21 maart werd een derde poging gehouden onder bescherming van de National Guard die door de president was opgeroepen. 2.000 betogers begonnen aan hun dagenlange tocht door heuvelig landschap, waarbij ze dagelijks 12 uur stapten. ‘s Nachts werd er langs de kant van de weg geslapen.  Onder hen bevonden zich Joan Baez, Sammy Davis Jr., Nina Simone en Harry Belafonte. Onderweg groeide het aantal betogers aan tot 25.000. Vier dagen later arriveerden ze aan het capitool van Montgomery waar nog eens 50.000 mensen hen stonden op te wachten. Zij waren allemaal getuige van één van de meest inspirerende speeches van Martin Luther King : ‘How long? Not long.’
President Johnson hield woord.  Terwijl er in Alabama met overgave gestapt werd, hield de president een zitting van het volledig congres en riep hij op om de Voting Rights Act aan te nemen zodat voortaan ook het stemrecht van de Afro-Amerikanen beschermd was. In Augustus gebeurde het ondenkbare : De Voting Rights Act 1965 werd aangenomen en zorgde ondermeer dat de ‘leestest’ afgeschaft werd en dat er ook federaal toezicht op kwam, zeker in die gebieden waar hij daarvoor gebruikt werd.
Deze wet is heden ten dage nog één van de belangrijkste wetten in de Verenigde Staten en zorgt nog steeds voor bescherming van ieders stemrecht.
Over deze mars maakte Hollywood ook een film, simpelweg ‘Selma’ genoemd met o.a. Oprah Winfrey.
Vandaag hou ik mijn eigen kleine mars over de Edmund Pettus brug tot het punt waar de betogers destijds de eerste keer geraakt waren. Vandaag stap ik zonder angst, niet zoals deze moedige mannen en vrouwen destijds die met gevaar voor eigen leven, een betere toekomst wilden creëren voor hun medemens. Ik moet niet angstig zijn voor agressie, geweld of de dood. Ik marcheer voor alle slachtoffers van discriminatie, in de eerste plaats voor de gekleurde medemens, maar ook voor alle discriminatie op vlak van gender, nationaliteit, sociale status, seksuele voorkeur,...
Zoveel jaren na de Civil Rights Act is er nog steeds geen algemene gelijkheid tussen blank of gekleurd. Het is niet anders elders in de wereld, maar hier met hun ooit overtuigde segregatie-wetgeving was het ook nog eens officieel.