Place de la Concorde

Place de la Concorde is ongetwijfeld één van de grootste pleinen van Parijs, acht hectare groot en zonder twijfel één van de meest historische. Ik samen met waarschijnlijk vele anderen, vind het zeker ook het mooiste. En zeggen dat dit gebied bijna driehonderd jaar geleden niet meer dan een onaantrekkelijk stukje moeras was waarin de Seine overstroomde.

In 1748 vond men de terugkeer van Louis XV reden genoeg om een standbeeld voor hem op te richten. En dit stukje Parijs, gelegen aan het einde van de Tuilerieën was de ideale plaats. Het plein werd dan ook in eerste instantie naar zijn koning vernoemd : Place Louis XV. Midden op het plein werd een standbeeld neergezet : de koning te paard omgeven door zijn geroemde eigenschappen : de woorden kracht, rechtvaardigheid, voorzichtigheid en vrede. Het plein werd geboren in 1770 maar nog lang niet voltooid.

Wat een ode aan de verdienste van de koning moest worden, zou echter een tragische geschiedenis kennen en een eerste tragedie vond al meteen plaats na de inhuldiging. Toen in 1770 vuurwerk werd afgestoken om het huwelijk van de kroonprins (de zogenaamde Dauphin) met Marie Antoinette te vieren, werden honderden mensen vertrappeld in de massa. Dat was slechts het begin van een hele reeks personen die hier op het plein de dood vonden. Tijdens de Franse revolutie werd het plein omgedoopt tot Place de la Révolution en werd het standbeeld van Louis XV vernietigd om plaats te maken voor …. een guillotine. Die werd daar geplaatst in de eerste plaats om de dieven te straffen van één van de belangrijkste juwelenroven ooit in Frankrijk : de diefstal van de kroonjuwelen waaronder de beroemde Régent diamant.

1.119 mensen keken hier tegen het schavot met een scherp mes aan, waaronder koning Louis XVI en zijn eega Marie Antoinette maar ook bijvoorbeeld Robespierre.

Na de revolutie moest het plein een teken van verzoening worden. Het kreeg daarom de naam Place de la Concorde (Plein van de Eenheid). Het was de bedoeling het plein dat onder Louis XV nooit voltooid werd, eindelijk af te werken en zo een brug te slaan tussen het Frankrijk van voor en dat van na de revolutie. Alleen, hoe ging men dat enorme lege plein vullen? Verschillende projecten werden voorgesteld om het standbeeld van Louis XV te vervangen maar uiteindelijk werd er door de Franse koning Louis-Philippe gekozen voor een geschenk aangeboden door de onderkoning van Egypte : twee obelisken uit Luxor. Slechts één daarvan zou Frankrijk bereiken. Het duurde twee jaar alvorens de obelisk aankwam en dan nog eens een titanenwerk van drie jaar om de Obelisk recht te zetten, maar hij prijkt nu sinds 1836 op het Place de la Concorde. Op de sokkel vind je trouwens tekeningen van hoe de obelisk vervoerd en rechtop gezet werd.  De drieëntwintig meter hoge obelisk dateert uit de 1250 voor Christus en stond ooit te pronken in de tempel van Luxor. Hij werd gebouwd in opdracht van farao Ramses II, waardoor de zuil bedekt is met zijn hiërogliefen. 

In de tien navolgende jaren werd het plein door architect Jacques Ignace Hittorff ontworpen zoals we het nu kennen. Hij voegde twee fonteinen toe in gietijzer (revolutionair voor die tijd) die het maritieme verleden van Frankrijk moeten voorstellen met in detail uitgewerkte figuren.  Dat maritiem accent werd nog versterkt door de symbolen die gebruikt werden aan de lantaarnpalen. Er werden ook nog acht standbeelden toegevoegd die verwijzen naar grote Franse steden : Rouen, Brest, Lille, Lyon, Marseille, Nantes, Bordeaux en Straatsburg .

Na een bloedige geschiedenis is het nu een plein van herdenking en feestelijkheden. Zo bevindt zich op de Franse nationale feestdag, ‘Le Quatorze Juillet’, hier de presidentiële tribune aan de voet van de obelisk en eindigt hier ook de grote militaire parade die elk jaar de feestdag opluistert en over de Champs-Elysées marcheert.

Het plein dat ooit de verheerlijking van Louis XV moest voorstellen, werd het eindpunt van zijn zoon Louis XVI en schoondochter Marie Antoinette in een periode waarin de Franse geschiedenis letterlijk en figuurlijk bloedrood kleurde. Het is nu het mooiste plein van Parijs dat achterliggend ook de verzoening na de revolutie inzette.