Arc de Triomphe

‘Jullie zullen naar huis terugkeren door triomfbogen’, beloofde Napoleon zijn manschappen na zijn grootste overwinning. In 1806 gaf Napoleon Bonaparte opdracht tot de bouw van vier triomfbogen in Parijs om de overwinning van de Slag bij Austerlitz te herdenken én ter ere van de ‘Grande Armée’. Maar Napoleon zou Napoleon niet zijn moest hij zichzelf ook geen schouderklopje geven. Vanwege de aanvankelijke verdeeldheid over de plannen van de architect en de verminderde macht van Napoleon later, zouden er uiteindelijk slechts twee bogen het levenslicht zien en werden de megalomane plannen van Napoleon deels in de kiem gesmoord : de Arc de Triomphe  du Carrousel gelegen nabij het Louvre en de beroemde Arc de Triomphe aan de Place Charles de Gaulle aan het hoofd van de Champs Elysées staan vandaag nog steeds trots in de Franse hoofdstad.

De kleinere gelegen aan het Louvre was al na enkele jaren klaar, de grote boog zou pas in 1836 ingehuldigd worden, toen Napoleon allang in ballingschap op het eiland Elba in de Atlantische Oceaan verbleef. Geen feestelijke intrede dus voor de voormalige Franse Keizer.

Toch was hem nog een eerste en meteen ook laatste doortocht gegund : in 1840 werd het stoffelijk overschot van Napoleon onder de triomfboog doorgereden.

Al was de oorspronkelijke insteek de lof van Napoleon en diens leger te bezingen, later werd het een herinnering aan de eerste wereldoorlog toen het Franse leger in 1919 onder de boog marcheerde na de zege van de geallieerden. Dat gebeurde nog een keer na de tweede wereldoorlog. De bestemming van de boog als herdenkingsmonument werd nog  versterkt nadat in 1921 een onbekende soldaat, omgekomen in de eerste wereldoorlog, onder de boog begraven werd. De herdenkingsvlam brandde voor het eerst op 11 november 1923. Ze wordt nog steeds elke dag aangestoken om 18u30 door de Vereniging ‘La Flamme sous L’Arc de Triomphe’, gevolgd door het spelen van de Marseillaise. Op belangrijke dagen zoals 11 november is het de president zelf die de vlam ontsteekt. Maar er is meer te zien dan enkel het graf van de onbekende soldaat. Zo werd de boog ‘versierd’ met een aantal opschriften van belangrijke veldslagen en van generaals van  oorlogen die Frankrijk voerde tijdens de Revolutie en tijdens het Keizerrijk ter meerdere eer en glorie van Napoleon. Op de vloer van de boog worden recentere gebeurtenissen herdacht : de uitroeping van de Republiek, de teruggave van de Elzas en van Lotharingen aan Frankrijk, … En dan zijn er nog de beelden op de steunberen van de boog : voornamelijk de verdediging van de Republiek en vooral de triomf van Napoleon.

De boog betekent echter meer dan louter uiterlijk eerbetoon. Ook binnenin valt er een en ander te zien. Op 202 treden hoogte, vind je de entresol met een kleine tentoonstelling over de bouw van de boog. Nog eens  82 treden later sta je weer buiten, niet terug op straat maar op het zogenaamde terras van de boog. Vanop ongeveer 50 m hoogte, heb je hier een 360 graden uitzicht op de Place Charles de Gaulle, één van de drukste verkeerspleinen van Parijs. Ooit kwamen hier slechts zeven lanen samen.  Tijdens een tweede Franse revolutie in de eerste helft van de 19^de eeuw, greep Napoleons neef de macht en riep zichzelf in 1851 uit tot Napoleon III. Onder zijn impuls werd Parijs verfraaid tot de mooiste stad van Europa. Met  de hulp van de beste architecten en ingenieurs veranderde Baron Haussmann, de toenmalige prefect van Parijs, de donkere, smalle en smerige middeleeuwse straten in een moderne hoofdstad met adequate watervoorziening, riolering en ruime straten  met een geometrisch patroon van boulevards. De zeven straten die uitkwamen op de Arc verdwenen om plaats te maken voor twaalf boulevards in de vorm van een ster, vandaar de naam Place de L’Etoile. Eén van die twaalf boulevards is de beroemde Champs Elysées met zijn vele café’s en winkels. De duurste straat is het echter niet. Die eer is weggelegd voor de Avenue Foch , meteen ook de breedste laan van Parijs.  De Place de L’Etoile werd later hernoemd naar Charles de Gaulle.

Nog elke jaar op Le Quatorze Juillet, de nationale feestdag, is de Arc de Triomphe het beginpunt van de parade. Bij elk belangrijk overwinningsfeest van Frankrijk is de Arc de Triomphe niet weg te denken. De Arc de Triomphe zit in het hart van elke Fransman en staat symbool voor de grote republiek. Hij overstijgt zelfs de herinnering aan Napoleon. De glorie van Frankrijk én de Napoliaanse veldslagen werden hier in steen gegrift. De verguisde keizer lacht ongetwijfeld in zijn vuistje...