Greenwich

De breedtecirkels van onze planeet lijken wel over magische krachten te beschikken. In de zomer blijft het licht boven de noordpoolcirkel gedurende 24 uur per dag. In de winter gebeurt net het omgekeerde : de nacht blijft hangen boven de noordelijke sneeuwrijke gebieden. Een gelijkaardig fenomeen doet zich voor bezuiden de zuidpool.

Ten zuiden van de evenaar zijn de seizoenen omgekeerd aan die van ons. Terwijl bij ons de haard knettert en de bladeren aan de bomen van kleur veranderen, komen de bloemen in bloei op het zuidelijk halfrond. Terwijl hier de kerstman de kou moet trotseren, klopt hij in het zuidelijke Australië  graag een dutje op de zonnige stranden.

Daar is niets magisch aan natuurlijk, allemaal perfect wetenschappelijk te verklaren door de draaiing van de aarde en de stand van maan en zon.

Naast de breedtecirkels wordt onze aarde ook nog eens opgedeeld in  lengtecirkels, de zogenaamde meridianen. Er zijn er vierentwintig die elk 15° breed zijn en zo de 360° van de aardomtrek omarmen. Door de omwenteling van de aarde, komt elke zone overeen met één uur tijdsverschil.

Als we die redenering omdraaien, kan door een correcte vaststelling van de tijdverschillen ook de geografische lengte bepaald worden. Iets waarvan men tijdens de voorbije eeuwen zeer dankbaar gebruik maakte bij de verkenningstochten over de wereldzeeën.

Als referentiepunt voor de lengtecirkels wordt de zogenaamde nulmeridiaan gebruikt. Die is daarmee een ijkpunt in de tijd. Eens die bepaald kon worden, kon ook de tijd bepaald worden in de andere tijdszones én door een standaard te hebben, kon men wereldwijd een tijdsmoment afspreken.

Bovendien is de nulmeridiaan ook van belang in landmeetkunde, cartografie en navigatie omdat deze samen met de evenaar het startpunt is voor de coördinaten van de plaatsbepaling op aarde.

De evenaar is uiteraard een logische keuze omdat die precies in het midden tussen de polen ligt en er over zijn plaatsaanduiding geen twijfel bestaat. Anders ligt dat voor de nulmeridiaan. De bepaling hiervoor is eerder een politieke beslissing geweest dan een geografische.

Door de eeuwen heen, hebben dan ook vele plaatsen de rol van nulmeridiaan opgeëist, waaronder Antwerpen, Parijs en Washington DC. Pas in 1884 werd die uiteindelijk toegekend aan het Engelse  Greenwich, een stadsdeel van Londen.

Het Koninklijk Observatorium van Greenwich dat op een heuvel net buiten de stadskern ligt, is het belangrijkste ijkpunt voor de meridiaan. Bovendien zakt nog elke dag om 1 uur ’s middags de tijdsbal die aan het observatorium werd vastgemaakt. Zo konden schepen op de Thames hun klokken hierop afstellen. Het observatorium werd in 1675 opgericht in opdracht van koning Charles II.

Greenwich zelf is ook een leuke plek om te vertoeven. Het heeft nog die Engelse gezelligheid ondanks de vele toeristen. Greenwich beschikt over leuke pubs én een prachtig zicht op de O2  Arena, gelegen op de andere oever van de Thames. De O2 Arena werd gebouwd onder de zogenaamde Millennium Dome. Die Millennium Dome werd opgericht om een tentoonstelling te huisvesten die het begin van het derde millennium moest vieren. Die ruimte werd geopend op 1 januari 2000. De koepel is één van de grootste ter wereld en ligt op de nulmeridiaan. De twaalf gele ondersteuningstorens vormen trouwens ook een verwijzing naar de zogenaamde Greenwich Mean Time. Na de sluiting van de tentoonstelling werden de gronden verhuurd en werd er een evenementenzaal gebouwd. Het is één van de grootste concertzalen van het Verenigd Koninkrijk.

Bovendien bevindt zich in Greenwich ook de gerestaureerde Cutty Sark, een beroemd zeilschip, een zogenaamde clipper, gebouwd midden van de 19^de eeuw om thee te vervoeren. Het legde zijn eerste reis af in 1869 en deed er slechts 69 dagen over om de reis naar China te voltooien. Andere boten haalden dat in de verste verte niet. Enkele jaren later, met de komst van stoomboten, werd het vervoer van thee ingeruild voor wol en zeilde het schip tussen Engeland en Australië. Begin 20^ste eeuw werd het schip gebruikt als opleidingsschip voor kadetten. Nu ligt het als museum in het droogdok van Greenwich. Het zeilschip gaf ook zijn naam aan The Cutty Sark Tall Ships Races, een race tussen grote zeilschepen, nu beter bekend als de Tall Ships Races.

Greenwich biedt dus voor ieder wat wils. Maar het is vooral de plaats waar je met één voet in het westelijk en één voet in het oostelijk halfrond kan staan…