Dag 3 – De Kivustreek, Rwanda style

We verlaten vandaag Kigali. Maar niet zonder slag of stoot. Het is druk in de stad en ook hier maken files deel uit van het straatbeeld. Een overstroming in de stad zorgt ervoor dat het verkeer komt stil te staan. Maar zelfs de file verveelt niet, want het is het ideale moment om  te mensenkijken en om het leven in Kigali te observeren. In de hoofdstraten verkopen de winkels alles wat je maar kan bedenken. Niet weg te denken uit het straatbeeld zijn honderden motorfietsen, die vooral dienst doen als taxi’s. Handig en snel in een drukke stad. Kleine busjes van de plaatselijke ‘De Lijn’ zitten afgeladen vol. Zodra we de stad uit zijn, maakt het drukke stadsleven plaats voor het rustige plattelandsleven. Rwanda is bijzonder heuvelig, die duizend heuvels weet je nog wel. En ook bijzonder groen. Een prachtig landschap om door te reizen. 

Langs de kant van de weg zijn kinderen op weg naar school in hun kleurrijk en onberispelijk uniform met daaronder kraakwitte sokken. Sommige moeten verschillende kilometers te voet af leggen en na een dag op de schoolbanken, moeten ze ook nog eens terug naar huis. Wat ook erg opvalt, is hoe proper de straten en het platteland er bijliggen. Geen sluikafval langs de kant van de weg, geen blikjes, tetrapakken of plastieken zakjes. Dat viel al meteen op na landing in Kigali. Het is niet zoals het er soms bijligt elders in Afrika of zelfs bij ons. Dat komt vooral omdat Rwanda al jaren geleden het gebruik van plastieken zakjes verboden heeft. Ook voor de toerist is het ten strengste verboden plastieken zakjes het land binnen te brengen op straffe van zware boetes.

Zowel in de stad als op het platteland vind je huizen die variëren van houten barakken, half afgewerkte stenen huizen en hier en daar een schitterende grote villa  met een perfect afgewerkte tuin. Eén ding ontbreekt nochtans overal :  er is geen stromend water in de huizen. En dus zijn ook talloze vrouwen en ook kinderen op weg naar de waterbron met waterkruiken op hun hoofd. Mannen daarentegen torsen ook een zware last, maar dan meestal op hun fiets. Het parcours is sowieso al heuvelig en daar bovenop komen nog gigantische trossen bananen of  lange takken hout om straks het vuur te laten branden thuis.  Ook vrouwen laten zich niet onbetuigd. Ze dragen hout, fruit en andere boodschappen op de enige manier die ze kennen :  op hun hoofd. En dat hebben ze al van jongs af geleerd. Eerst uiteraard met kleine, lichte voorwerpen om de spieren in het hoofd en nek te trainen en evenwicht te leren bewaren. Die lasten worden steeds zwaarder zodat het dragen van boodschappen op hun hoofd een automatisme wordt. Langs de kant van de weg bemerken we marktkraampjes met fruit en groenten recht van het veld. Het zijn vooral de vrouwen die het veld bewerken en tevens instaan voor de verkoop ervan. Het landschap is ook de ideale speeltuin voor geiten en schapen. En ook koeien houden van het groene gras langs de kant van de weg. Het leven zoals het is op het Afrikaanse platteland.

Doel van vandaag is het Kivumeer. Het gigantische meer heeft een oppervlakte van 2.370 km² en is één van het zogenoemde Grote Meren van Afrika. Het meer domineert de grens tussen Rwanda en Congo. Het wordt afgeboord met groene terrassen waar bomen, planten en gewassen welig tieren. Het is een zoetwatermeer met slechts een beperkt aantal vissensoorten. Dat komt door de aanwezigheid van methaangas in het water, veroorzaakt door de vulkanische ondergrond. Een bijzonder leuk neveneffect is dat er daardoor krokodillen noch nijlpaarden in het water zitten. Dat betekent dat je naar hartenlust kan zwemmen in het meer.
Het gebied rond het Kivumeer in zowel Rwanda als Congo wordt de Kivustreek genoemd. Het is een vruchtbaar gebied dankzij de rijke vulkanische grond en de situering op zo’n 1.500 m hoogte. Allerlei soorten gewassen worden hier geteeld waarvan Kivu-koffie, Kivu–thee en bananen de belangrijkste zijn. De uitzichten op het meer zijn buitengewoon. Aan de horizon ligt onze voormalige kolonie Congo. En ongewild denk je daarbij aan de instabiele situatie aan de overkant van het meer. Als ik de naam Kivu hoor, denk ik toch eerst aan die nooit geziene humanitaire crisis in het oosten van Congo ten gevolge van jaren van oorlog en de nooit vertoonde vluchtelingenstroom die daarbij op gang kwam. Oost-Congo is en zal altijd het zorgenkind van Oost-Afrika blijven.

Langs de kant van Rwanda gaat het er een pak rustiger en idyllischer aan toe.

Het Congo Nile Trail is een fiets- en/of wandelweg van zo’n 227 km doorheen de Kivustreek. Het parcours brengt je langs bananenbomen, koffieplantages en sierlijke theeplantages bestaande uit waaiers van smaragdgroene theeplantjes. Langs het water vind je kleine vissersdorpen waaruit de vissers elke dag met hun houten bootjes vertrekken voor de vangst van de dag.  Onderweg heb je prachtige vergezichten op het meer met daarin kleine eilandjes die eruitzien als sterretjes op het glinsterende water.  De route bestaat uit een aaneenschakeling van bestaande wegen van zowel zand als asfalt. Ideaal om tot rust te komen en te genieten van de sereniteit en schoonheid van het Kivumeer, Rwanda style.