Dag 3 - Jerash, een Romeinse triomf

Umm Qais ligt in het uiterste noorden van Jordanië. De stad werd in 3^de eeuw VC gesticht, maar beleefde zijn hoogdagen onder het bewind van de Romeinse keizer Trajanus. Tijdens de Byzantijnse periode was Umm Qais de bisschopszetel. Je kan niet naast de overblijvende zuilen opgetrokken in basalt kijken, restanten van de achthoekige Byzantijnse kerk. Naast dit overblijfsel bevindt zich het nog steeds magnifieke amfitheater. 

Of de basaltsteen aangenaam voor het zitvlak was, weet ik niet, maar de akoestiek moet geweldig zijn geweest en de uitzichten ongeëvenaard. 

Wat dacht je van een ongestoord zicht op het Meer van Galilea of Meer van Tiberias zoals je wil. Het meer speelt in de Bijbel een belangrijke rol want het leven van Jezus speelt zich min of meer af in de vissersdorpen errond. Het was ook de plaats waar Jezus over water zou hebben gelopen.

En wat dacht je van een verbluffend zicht op de nabijgelegen Golan hoogtes, sinds 1981 geannexeerd door Israël. Deze annexatie wordt echter internationaal niet erkend, vandaar dat wij op slechts enkele stappen van Syrië staan. Vanop deze plaats heb je dus zicht op Israël (aan de overkant van het meer), Syrië (de Golanhoogtes) en daarachter duiken de bergen van Libanon op. Als je ooit wijs wil geraken uit de situatie in het Midden-Oosten is dit in elk geval een goed begin.

De hippodroom ligt er vandaag verlaten bij, enkele toeristen uitgezonderd. Meer dan 1.000 jaar nadat het laatste paard hier zijn rondjes rende, is het moeilijk zich de gigantische renbaan voor te stellen. 15.000 toeschouwers, zoveel volk bezocht tijdens de hoogdagen van Jerash de paardenrennen. Paarden, koetsen en menners raceten op het scherp van de snee terwijl wielen kraakten, bochten scherp werden afgesneden, het geluid van  metaal op metaal weerklonk en paarden zich flitsend naar de finishlijn haastten. Hoeveel Ben Hur’s hebben hier het beste van zichzelf en van het paard gegeven tot vermaak van de vele toeschouwers? Vandaag blijven enkel het vertrek- en aankomsthek over en een stukje van wat ooit de tribune was van waarop paard en menner werden aangemoedigd. 

Keizer Hadrianus keek tijdens zijn bezoek aan de stad toe vanaf de keizerlijke tribune, maar die bestaat nog enkel in onze fantasie.

Het bezoek van keizer Hadrianus werd trouwens vereeuwigd in de prachtige triomfboog uit het jaar 129 die de toegang tot Jerash siert. 

Jerash wordt algemeen beschouwd als de best bewaarde Romeinse stad in het Midden Oosten. Als ik via de eigenlijke toegangspoort de site betreed, geloof ik onmiddellijk dat Jerash of Gerasa zoals de stad toen heette, ook één van de mooiste en rijkste steden destijds was. Want de toegangspoort schittert al even hard als de triomfboog. 

De weg leidt naar het ovale forum dat omzoomd wordt door prachtige zuilen. Het forum heeft enorme afmetingen en wat ook meteen opvalt is het gebruik van zowel Dorische als Ionische elementen. 

De stad werd immers door de Grieken ontworpen maar uiteindelijk door de Romeinen verder ontwikkeld. Het forum dat gebruikt werd voor feesten, vergaderingen en als handelsplaats, wordt gedomineerd door de tempel van Zeus gebouwd op de restanten van een Grieks heiligdom. 

Naast de tempel ligt het zuidelijke theater dat plaats biedt aan 5.000 toeschouwers. Het is grandioos bewaard gebleven en beschikt over een schitterende akoestiek, getuige de vele optredens die 2.000 jaar na datum hier nog steeds plaatsvinden. 

Op de Cardo Maximus moet je niet langer opletten voor paard en kar maar nog wel voor de karrensporen die destijds als diepe groeven getrokken werden in de straatstenen. Ik flaneer langs de 700 m lange hoofdstraat waar destijds de winkels en marktkramen gevestigd waren met een groots assortiment aan goederen die de stad internationaal beroemd maakten.

Jerash was immers een belangrijke stad  en beschikte zo over de aanvoer van exotische goederen dankzij de karavaanroute. Ik kan bijna de specerijen uit India en de wierrook uit het zuiden van het Arabische schiereiland ruiken, ik vraag mij af hoe het ivoor uit Afrika of de parels uit de Rode Zee werden uitgestald in de winkels.

Langs de Cardo ligt niet enkel een nog resterende indrukwekkende zuilengalerij maar ook het Nymphaeum, een grootse en destijds vooral verkwikkende fontein waarbij het water bovenaan uit leeuwenkoppen naar beneden stroomde. 

Oh wat klinkt dat heerlijk bij deze momenteel zeer zomerse temperaturen, even de voetjes en handen verfrissen. Eén probleem : het water verdween met de bewoners. Iets verderop ligt een monumentale poort en trap die naar de tempel van Artemis leiden. Oppergod Zeus heeft meestal de grootste tempel, maar niet hier. De tempel van zijn dochter Artemis, tevens beschermvrouw van de stad, ligt hoog boven op een heuvel. 

Vanwege de grootte is het het belangrijkste gebouw van de stad. De fraaie Korintische zuilen die als een blokkendoos op elkaar lijken gestapeld, laten het archeologebloed sneller door mijn aders stromen. Wat een meesters hebben hier aan de bouw van de stad meegewerkt. Kunstenaars, de besten in hun vak, die van elk gebouw en van elke zuil en elke boog een schittering voor het oog maakten. Maar van het ooit bloeiende Jerash met zijn oogverblindende tempels, gigantische forum, oneindige zuilengalerijen en perfect gebouwde theaters, rest nu nog een archeologische site. Dat komt gedeeltelijk door enkele zware aardbevingen en klimatologische omstandigheden, vernielingen en leegstand, maar ook door de komst na de Grieken en Romeinen, van de Byzantijnen. Met de stenen van de tempels bouwden zij kerken. Dus ook een ‘kathedraal’ en verschillende overblijfselen van kerken en bijhorende mozaïeken zijn hier te vinden. Jarenlang lag de stad verborgen onder een laag zand tot in 1806 een Duitse archeoloog de stad blootlegde. Laagje per laagje kwam het oude Gerasa tevoorschijn. En dat oude Gerasa is nog steeds een trotse Romeinse stad die ons 2.000 jaar terug de geschiedenis in katapulteerde. En ik zag dat het goed was.