Dag 1 - Southern Belles

Frankly my dear, I don’t give a damn

Zelfs als je de film nooit gezien hebt, weet je dat dit de bekendste zin is uit de legendarische film ‘Gone with the Wind’, waarmee Rhett Butler gespeeld door Clark Gable afscheid neemt van Scarlett O’Hara gespeeld door Vivien Leigh. Als je de film niet gezien hebt, is het je vergeven, want het uitkijken van het bijna vier uur durende epos eist wel enig doorzettingsvermogen.

Het romantische drama gebaseerd op het boek van Margaret Mitchell, speelt zich af in het Zuiden ten tijde van de Amerikaanse Burgeroorlog.

Scarlett O’Hara zouden we kunnen omschrijven als een Southern Belle, een zuiderse schone van goede komaf die de etiquetteregels perfect beheerst. De dag van deze dochters bestond vooral uit het rondparaderen in hun veel te grote en vooral onpraktische hoepelrokken, waaronder ze ingesnoerd werden  in een veel te klein korset. Op hun hoofd droegen  ze veel te grote hoeden om hun lang krullende lokken te beschermen en te zorgen dat hun huid niet kleurde. In de éne hand droegen ze een hagelwitte paraplu en in de andere hand een prachtige kanten zakdoek.  Zo dwaalden ze door hun gigantische landhuizen, schreden majesteitelijke trappen af of maakten een namiddagwandeling over de uitgestrekte katoenplantages.  Veel werd er niet verwacht van een Southern Belle : huwen met een respectabel man waarna ze hun rol als zorgzame echtgenote en moeder konden opnemen en vrijwilligerswerk doen ten bate van de gemeenschap. Dat perfecte leventje van de Southern Belles in het Zuiden stond in schril contrast met het leven van de harde werkers : het werk in huis, op de plantages  en zelfs het insnoeren in die belachelijk kleine korsetten gebeurden door …  slaven. En de afschaffing van die slavernij was de inzet van die gewelddadige, bloedige burgeroorlog die het land bijna verscheurde en maar liefst vier jaar zou duren. 620.000 doden later won de Unie (het Noorden, de Yankees) de oorlog. De Confederalisten uit het Zuiden waren de grote verliezers. Onder Abraham Lincoln werd de slavernij afgeschaft. Het Zuiden bleef verarmd achter. Generaal Sherman die de Yankee troepen leidde, paste de tactiek toe van  de verschroeide aarde. Zo konden de Confederalisten niet terug naar huis, konden ze niet terug gebouwen innemen, was hun hebben en houden verloren.  Velden waren afgebrand, huizen in het beste geval geplunderd, maar veelal ook tot as herleid.  De rijkdom lag nog bij enkele grootgrondbezitters die gespaard werden. Het economische zwaartepunt lag in het industriële Noorden, het verschil met het agrarische Zuiden werd alsmaar groter.

Alhoewel slavenhandel officieel werd afgeschaft via een dertiende amendment aan de grondwet, zou er nog gedurende 100 jaar verkapte slavernij heersen in het Zuiden waarbij het de zwarten verboden werd normaal aan de maatschappij deel te nemen.

Met de slavernij  zijn ondertussen ook de  Southern Belles met hun hoepelrokken verdwenen. Maar uit de as van dat verwoeste Zuiden rezen andere Southern Belles op : een aantal pareltjes van steden, die de bakermat werden van verschillende muziekstijlen en die hun plaatsje in de muziekwereld voorgoed  verzekerden. En op het ritme van dat Zuiden, bezing ik de komende dagen de huidige Southern Belles. Klaar voor een les in Amerikaanse geschiedenis, muziekgeschiedenis, voorzien van een glaasje whisky en afgekruid met een pittig sausje? Oh ja, en het Zuiden heeft nog veel meer te bieden dan dat.

Frankly my dear,  I do give a damn.