Dag 4 - Ko te Riku

Vandaag de laatste dag sightseeing op het eiland. En na vandaag zal ik alle moais gezien hebben die ooit gerestaureerd werden.

De eerste stop gebeurt vandaag  dicht bij Honga Roa, de hoofdstad van Paaseiland en trouwens ook de plaats waar de gemeenschap van Rapa Nui woont. We gaan naar Tahai, waar je prachtige zonsondergangen kan zien met de beelden op de voorgrond. Daarvoor moet het natuurlijk wel goed weer zijn. Vandaag lijkt ons geluk te keren doordat er veel wind staat, die de bewolking van gisteren wegjaagt. Blauwe plekken in de lucht zijn het resultaat. De ahu’s van Tahai werden door William Mulloy gerestaureerd in de late jaren 60. Er zijn hier drie verschillende ahu’s te vinden, waaronder de oudste ceremoniële site die zou dateren van de 6^de eeuw.

Ko te Riku is ongeveer vijf meter hoog en weegt twintig ton.

In dit beeld  werden ook de ogen gerestaureerd. Niet met koraal en obsidiaan maar met cement. Er werd trouwens  tot op dit moment maar één paar ogen op heel het eiland gevonden. Het materiaal waaruit de ogen werden gemaakt, was heel poreus, dus als de beelden werden omvergeduwd, was dit natuurlijk snel stuk.  Een paar meter verder staat de robuuste Ahu Tahai.

En nog iets verderop Vai Ure met maar liefst vijf moais. Deze vijf komen uit verschillende perioden. Dat is duidelijk aan de vormen te zien.

Dit gaat van de heel robuuste tot de iets meer verfijnde. Ook in grote is er wat verschil. De moais werden steeds groter en groter gemaakt, toch werden er later ook nog steeds kleintjes gehouwen. Hier is ook duidelijk te zien dat het natuurlijke landschap werd genivelleerd, verhoogd en verstevigd langs de achterkant om de ahu’s te maken.

We verlaten nu de kust en gaan iets het binnenland in. Ahu Huri a Urenga werd in 1976 door William Mulloy gerestaureerd en is het enige beeld dat twee paar handen heeft . De handen werden steeds in het beeld gekerfd.  Naar de reden van deze twee paar handen is het gissen. Was er een foutje gemaakt en moesten de handen opnieuw? Of was dit opzettelijk? Immers in vroegere tijden werden personen met een handicap als bijzonder beschouwd. Ze zouden over extra gaven beschikken. Misschien is dit hier ook wel het geval.

Omdat de zon nu echt de bovenhand begint te nemen en onze toer van het eiland er eigenlijk op zit, gaan we nog even terug naar de site van Tongariki. Heb ik toch wat fotootjes met zonlicht erop.

Nog even wat cijfers : in totaal zijn er tot nu toe 887 moais gevonden en geregistreerd. 288 moais stonden op hun ahu (of altaar), 397 beelden zijn teruggevonden in de ‘fabriek’ van Rano Raraku, 92 werden op weg naar de ahu’s gevonden.

Het schaarser worden van bestaansmiddelen zoals hout en eten, en de daaropvolgende ’burgeroorlog’ tussen de stammen zorgden voor het einde van deze beeldencultus met de vernietiging van de beelden rond ongeveer 1700.

Vandaag de dag wonen nog maar 5.000 mensen op Paaseiland. De doodsteek kreeg de cultuur echter niet door de ecologische crisis, maar door gruwelijke mensenjachten. In 1862 namen Peruaanse schepen meer dan duizend bewoners gevangen om ze als slaven te verkopen aan exploitanten van guano-mijnen langs de Peruaanse kust. Op aandringen van de Tahitiaanse bisschop Etienne Jaussen mochten de vijftien overlevenden na enkele maanden terug. Maar wat een feest had moeten worden, draaide uit op een zoveelste nachtmerrie. De terugkerende Paaseilanders brachten dodelijke ziektes met zich mee, zoals pokken en tuberculose. Die kostten het leven aan het merendeel van de nog resterende bevolking. In 1877 waren nog maar 111 van de oorspronkelijke bewoners in leven. 
‘Het is dus niet eens de interne strijd, maar vooral het contact met de buitenwereld dat voorgoed een einde maakte aan de Rapa Nui-cultuur’, zegt Jo Anne van Tilburg, Amerikaans archeologe aan UCLA. ‘Stel je de schok voor die de eilandbewoners ondergingen toen ze na eeuwen van afzondering ineens weer in contact kwamen met vreemdelingen. Hoe zou het ons vergaan als hier plotseling een buitenaards ruimtevaartuig landde?

En zo wordt voor mij toch een stukje mystiek ontrafeld en werd een kinderdroom werkelijkheid.