Dag 3 - De vlucht van de engel

Het is zover. De hoogdag voor ons maar vooral voor de Venetianen die vandaag de start van Carnaval vieren.

We beginnen de dag echter langs het  Giudecca kanaal. Op het punt van eiland Giudecca is  het  nog heerlijk rustig. Dat zal straks wel veranderen als al de carnavalisten en toeristen de stad zullen overrompelen. De eerste feestvierders zijn trouwens al aan het aankomen.

Vanaf het punt waarop het Canal Grande en het Giudecca kanaal samenkomen, hebben  we een prachtig zicht op het San Marco plein en omstreken.

Op dit eiland bevindt zich trouwens de imposante, in barok stijl opgetrokken La Salute-basiliek die volgens de enen op 1 miljoen palen, volgens anderen op 10 miljoen palen werd gebouwd.  

Wat er ook van zij, de kerk werd in elk geval opgetrokken als dank voor de verlossing van de pestepidemie in 1630. De pest heeft zwaar huis gehouden in Venetië. Ik moet je niet vertellen wat er met  de overledenen aan de pest gebeurde, bij gebrek aan een begraafplaats… Zo nam de pestepidemie een grote vlucht in de stad. Trouwens het woord ‘quarantaine’ vindt zijn oorsprong in Venetië.  Men vermoedde dat de pest verspreid werd door ratten die mee kwamen met de koopvaardijschepen uit China.  Deze schepen moesten eerst 40 dagen voor anker blijven liggen voor ze de stad binnen mochten varen en hun waren lossen. Vandaar ‘quarantaine’.

Het duurde vijftig jaar om de kerk te voltooien.  De achthoekige ruimte is met een enorme koepel overkapt. De binnenkant van de kerk is door het gebruik van natuursteen tamelijk kil. De koepel van de kerk domineert het silhouet van de stad.

We wandelen terug naar het grote eiland via de prachtig in hout uitgevoerde Academia brug . Vanop de brug hebben we een prachtig zicht op het Canal Grande en op een roeiwedstrijd in het teken van carnaval… wat anders?

We zetten onze wandeling verder naar de La Pièta-kerk die gerestaureerd werd  en geen dienst meer doet als kerk maar  waar de muziek van Vivaldi nog steeds ten gehore wordt gebracht. Er bevindt zich hier nu ook een muziekinstrumentenmuseum. Vivaldi werd in Venetië geboren,  kwam aan de bak als leraar en priester en gaf concerten in dit kerkgebouw met een koor van weesmeisjes. Een schandaal met één van deze meisjes vernietigde de reputatie van de componist en hierop besloot Vivaldi Venetië voor altijd de rug toe te keren.

Ondertussen is het 11u en wordt het stilaan tijd richting San Marco plein te gaan, zodat we hopelijk nog een goed plaatsje kunnen veroveren als om 12 u ‘Il Volo dell’Angelo’ begint. Het blijkt iets rustiger te zijn  dan de andere jaren en ik kan mij nog comfortabel op het plein bewegen en zoek mijn plaatsje op.

Carnaval in Venetië duurt ‘iets’ langer dan elders, meestal is dat zo'n 9 dagen langer. Het woord carnevale is afgeleid van het Latijn, carnem levare en betekent zoveel als ‘afscheid nemen van vlees’, hetgeen duidt op de vastenperiode die ingaat op Aswoensdag en tot Pasen duurt.

Het Carnevale di Venezia spreekt velen tot de verbeelding. Niet in de minste plaats vanwege de prachtige gewaden en maskers. Maar natuurlijk ook vanwege de feesten, bals en voorstellingen. Vroeger vormden de maskers en gewaden een fantastische vermomming, waardoor iedereen zich anders voor kon doen dan in het dagelijkse leven.

Het oudste document dat gevonden werd over het gebruik van maskers in Venetië dateert van 2 mei 1268. Het is echter niet altijd feest geweest; de traditionele viering van carnaval werd namelijk eind 18de eeuw stopgezet. Pas eind tweede helft van de 20ste eeuw herrees het uit het niets.

Nu is het carnaval van Venezia één van de beroemdste carnavals van Europa.

De officiële start van het carnaval heeft om 12u plaats met ‘Il Volo dell’Angelo’, de vlucht van de engel.  Vanaf de 92 meter hoge Campanile (de klokkentoren op het San Marcoplein) vliegt een engel naar beneden.

De engel vliegt altijd op de eerste zondag van het Venetiaanse carnaval, dit jaar op 8 februari. Een halsbrekende maar tegelijkertijd sprookjesachtige toer die in elk geval mijn hart sneller  doet kloppen. Heel vroeger klopten de harten nog heel wat sneller, want oorspronkelijk liep een koorddanser hoog boven het Piazza San Marco naar het balkon van het Palazzo Ducale. Na ruim 250 jaar knikkende knieën bij het verwachtingsvolle publiek ging het echter een keer mis. Na dit tragische ongeluk werd de koorddanser vervangen door een houten duif, die tijdens zijn vlucht over het Piazza San Marco confetti over de bezoekers uitstrooide. De inwoners van Venetië wilden in 2001 toch weer hun engel terug, en zo geschiedde. De engel wandelt echter niet meer op een over het plein gespannen touw, maar vliegt vanaf de 92 meter hoge campanile naar beneden. Een waar spektakel, zeker ook omdat de engel vaak een bekende Italiaanse zangeres of actrice is. Marianna Serena, winnares van de Festa della Marie 2014 (zijnde de carnavalsoptocht), is de engel dit jaar.

Het is een ontroerend moment als ze neerdaalt  te midden van een tot stilte gekomen publiek met engelachtige muziek op de achtergrond. Gelukkig ziet men de tranen niet onder mijn masker. Ik ben diep ontroerd.

Na de vlucht probeer ik snel van het plein af te komen, maar met zoveel mensen is dat bijna niet te doen. Dus ik dood de tijd om de prachtige kostuums en maskers van de carnavalisten te bewonderen. Sommige moeten toch wat geld gekost hebben. Gewillig poseren ze voor mijn camera, en bij een dankjewel van mijn zijde, buigen zij nederig het hoofd. Dit zijn unieke dagen.

De  prachtige opera La Fenice (de feniks) is als een echte feniks a  drie keer uit zijn as herrezen.Tot drie maal toe brak er grote brand uit in de opera, de laatste keer in 1996. Het gebouw werd ondertussen helemaal hersteld en de rijkversierde zaal ziet er prachtig uit, inclusief de glinsterende kroonluchter en magnifiek plafond. Tijdens de rondleiding mogen we ons ook even neervlijen in de met overdaad versierde koninklijke loge die voor Napoleon Bonaparte werd gemaakt.

Dan snel het San Marcoplein over naar het Dogenpaleis, dat langs het Canal Grande ligt. Het Dogenpaleis was van de 9^de eeuw tot de val van de republiek in 1797 de zetel van de Venetiaanse regering.  

Behalve de officiële residentie van de doge, was het paleis ook het zenuwcentrum van de republiek met kantoren wapenkamers, vergaderzalen, rechtbanken en kerkers. Het paleis was een symbool van de politieke stabiliteit en onafhankelijkheid en een bevestiging van de superioriteit.  We bezoeken de meeste van de regeringszalen (o.a. senaat en Raad van Tien, Grote Raad) en rechtbanken. Het paleis is rechtstreeks verbonden met de gevangenis via de Brug der Zuchten. De brug is zo genoemd omdat door het raam van de brug de gevangenen een laatste blik konden werpen op het Canal Grande … We lopen via deze brug naar de gevangenis en bezoeken daar ook de cellen.

Sinds de 9^de eeuw werd de doge verkozen via ingewikkelde verkiezingsprocedures die de opkomst van despoten moest voorkomen. De doge werd voor het leven verkozen door de edelen uit de Grote Raad. De gemiddelde doge was een rijke , 72-jarige  staatsman uit een vooraanstaande familie.  De doge mocht geen familieleden op hoge posten benoemen.  Hij werd steeds vergezeld door adviseurs en mocht geen grote cadeaus ontvangen.  De doge gaf leiding aan de Signoria, een kabinet van drie opperrechters en zes raadgevers die de wijken van de stad vertegenwoordigden. Hun instemming was nodig bij alle beslissingen. De vele adviesorganen en wisselende functies voorkwamen dictatuur en maakten samenzweringen onmogelijk. Toch was de doge meer dan een boegbeeld. In de praktijk was hij een vooraanstaand staatsman die binnen de grenzen van de wet toch een invloed op het bestuur had.

Dan ga ik de hoek om voor nog een kort bezoek aan de San Marco basiliek die gebouwd is in Byzantijnse stijl. Hij heeft vijf koepels. Zowel het interieur van de basiliek als de façade zijn voorzien van mozaïeken. 

Er bevinden zich ook vier paarden op de façade. Achter het altaar hangt het Pala d’oro, een middeleeuws met edelstenen (smaragd, robijn, safier, …) afgezet altaarstuk. Dit meesterwerk werd gemaakt in de 10^de eeuw.  De mozaïeken werden vervaardigd door de meesters uit Constantinopel. Niet slecht, maar na het zien van de mozaïeken in de Haga Sofia en die van Sicilië viel dit me toch een beetje tegen.  Ik eindig met een kaarsje aan te steken voor de familie en in het bijzonder voor André, Armand en Alexa die hier gedoopt werden.. .Spijtig dat ik destijds niet op de doop zelf aanwezig kon zijn. Het zou een bezoek aan het onvergetelijke Venetië nog onvergetelijker gemaakt hebben.