Dag 2 – Ze wisten niet dat het onmogelijk was, daarom deden ze het gewoon

Vandaag starten we de dag onder een blauwe hemel. Gelukkig maar want al onze bezoeken spelen zich buiten af.
Na een lekker ontbijtje rijden we eerst naar Grandcamp-Maisy, het verste punt van vandaag. Dit plaatsje ligt tussen Utah Beach en Omaha Beach in.
De Amerikaanse sector Utah Beach was het meest westelijke invasiestrand en werd pas op het laatst toegevoegd. De landing onder leiding van brigadegeneraal Theodore Roosevelt jr. , zoon van oud-president Theodore Roosevelt, verliep hier zo goed als probleemloos. Dat kwam ironisch genoeg omdat men een kilometer verderop landde dan voorzien en er amper Duisters te zien waren.
Aan het einde van D-Day waren op Utah Beach ongeveer 20.000 manschappen en 1.700 voertuigen geland, met ongeveer 700 doden en gewonden aan geallieerde zijde. Utah Beach was het strand met de minste verliezen.
Om dit strand te kunnen innemen, moest de geschutbatterij van Grandcamp-Maisy worden uitgeschakeld die zowel Utah Beach als Omaha Beach verdedigde. Niemand had ooit gedacht dat de batterij gedurende meer dan zestig jaar na de verovering zou vergeten worden. In 2006 legde een Britse geschiedenisliefhebber de batterij bloot. De plek is in zijn ‘ruwe’ toestand gelaten en er zijn nog steeds opgravingen bezig

We bezoeken de bunkers en de 1,5 km loopgraven.

Naast Grandcamp-Maisy ligt Pointe du Hoc, dat ook de stranden van Utah en Omaha Beach verdedigde. Pointe du Hoc ligt op een klip op 30 m boven zee.  

De Duitsers hadden hier kanonnen geïnstalleerd om de stranden te verdedigen. Voorafgaand aan de landing, hadden de geallieerden Pointe du Hoc zwaar gebombardeerd om toe te laten de klif in te nemen. De inname van de klif,een moeilijke en  zware missie, was toevertrouwd aan  de US 2nd Ranger Bataljon. 225 mannen zouden landen op het strand en moesten de kanonnen vernietigen. Wat de Rangers niet wisten, is dat door de bombardementen de Duitsers de kanonnen meer landinwaarts hadden geplaatst.  Rond 7u ‘s morgens bereikten de Rangers de voet van de klif.

Met behulp van touwladders die met mortieren omhoog geschoten waren, slaagden de mannen erin de klif op te klimmen.  Ze schakelden de Duitsers uit en namen een strategische positie in. De lastigste periode kwam na de aanval. De groep bleef twee dagen geïsoleerd en moest verschillende Duitse aanvallen afslaan. Ze zaten opgesloten tussen de bunkerresten, hadden geen voedsel meer en slechts beperkte munitie. Pas veel later arriveerden enkele versterkingen en konden de Duitsers eindelijk teruggeslagen worden. Slechts de helft van de soldaten overleefde de inname. Een trieste dodentol.

Vandaag ziet Pointe du Hoc, zeventig jaar na de inname, er nog steeds uit als een maanlandschap bezaaid met diepe kraters veroorzaakt door de bombardementen van de geallieerden. 

Bunkers staan nog geheel of gedeeltelijk recht. Er is een gedenkteken opgericht in de vorm van een naald en is gebouwd op een schietbegeleidingspost. Vanop de bunkers heb je een goed zicht op de kliffen. Deze Rangers wisten niet dat de inname eigenlijk onmogelijk was, ze deden het gewoon én deden het ook.

We rijden een stuk in oostelijke richting naar Gold Beach dat toebedeeld was aan de Britse troepen. De hoofdtaak was de verovering van Arromanches, dat als locatie voor een Mulberryhaven was aangewezen. De landing op Gold Beach begon om 07u25, een uur later dan op de westelijker gelegen stranden Utah Beach en Omaha Beach, omdat daar de vloed eerder opkwam. Als gevolg van de sterke noordwestenwind stonden de hindernissen op het strand al onder water toen de commando's die ze moesten opblazen, ze bereikten. De soldaten werden vanaf de oever onder vuur genomen en konden de hindernissen niet opruimen. Van de eerste landingsvaartuigen, beladen met tanks, voeren er twintig op mijnen waarbij ze licht tot zwaar beschadigd raakten.
Omdat de zee nogal woelig was werd besloten de amfibietank niet op eigen kracht naar het strand te laten varen maar ze met de landingsboten aan wal te zetten. Daardoor waren ze niet direct beschikbaar om het vuur te openen op de Duitse stellingen.
De Engelsen wisten door de Duitse linies te breken, daarbij gesteund door de Hobart’s Funnies. Deze verzameling tanks was speciaal ontworpen voor het opruimen van de hindernissen op het strand. De belangrijkste was de Crab, een tot vlegeltank omgebouwde Sherman tank die met op een uitschuifbare rol aangebrachte kettingen,  mijnen kon laten ontploffen en zo door de mijnenvelden een weg baande voor de infanteristen. Tegen middernacht waren zo’n 25.000 soldaten geland. Er vielen 413 gewonden en doden te betreuren.

De Mulberryhaven van Arromanches-les-Bains was één van de twee Mulberryhavens die in1944 na de landing in Normandië werden aangelegd. Deze haven bij Arromanches-les-Bains was nodig om na de invasie de geallieerde troepen te kunnen blijven bevoorraden en groot materieel aan land te kunnen brengen. Hiervoor was het nodig dat schepen met een grote diepgang konden aanmeren. De bestaande zeehavens in Normandië waren moeilijk in te nemen en zouden naar verwachting ook door de Duitsers onklaar worden gemaakt.
Met de aanleg van de tijdelijke haven werd op 7 juni 1944 gestart door het tot zinken brengen van oude oorlogsschepen. Op deze wijze ontstond een golfbreker met een totale lengte van ca. 7 km. Hierop volgend werden aan de zeezijde achter de gezonken schepen, zogenaamde Phoenix-caissons tot zinken gebracht. Deze caissons waren in het geheim vooraf al in Engeland vervaardigd en elk voorzien van een kanondek met luchtafweergeschut. In de schaduw van de golfbreker werden uit stalen pontons opgebouwde, drijvende loskaden aangelegd, die via bewegende bruggen verbonden werden met de stranden van Arromanches. Deze rechthoekige pontons van beton en staal waren op vier hoeken voorzien van 30 meter lange, beweegbare, steunpilaren. Door middel van deze steunpilaren konden de pontons de getijdebewegingen volgen en kon onafhankelijk van het getij manschappen en materiaal ononderbroken worden gelost.

De haven bestaat niet meer, maar een deel van de caissons is voor de kust blijven liggen.

In de strijd om Gold Beach moest ook de batterij van Longues-Sur-Mer worden uitgeschakeld. De wanden van de batterij waren gemaakt van gewapend beton met een dikte van twee meter. De batterij telde een vaste bemanning van 180 man. 

We eindigen de dag op Omaha Beach, de vijfde sector, de plaats waar de strijd  het hevigst was en die leidde tot grote geallieerde verliezen.
De Duitsers hadden hun verdediging goed voorbereid. Overal onder de hoogwaterlijn lagen obstakels op het strand en sommige delen van het gebied, met name boven de hoogwaterlijn, waren voorzien van landmijnen. Bovendien bood het langzaam afhellende strand een prima schietveld voor de verdedigers die zich verschansten in bunkers bovenop de ruim dertig meter hoge kliffen. Aanvankelijk werd het gebied verdedigd door een samenraapsel van uit Polen en Rusland afkomstige troepen, maar vlak voor de invasie werden ze vervangen door de Duitse 352ste Infanteriedivisie. Deze behoorde tot de best getrainde troepen in het gebied. Toch had Omaha Beach door de verkenningen weinig geheimen of verrassingen. De inleidende bombardementen en beschietingen waren echter slordig uitgevoerd en hadden weinig schade aangericht. Van de negenentwintig Duplex Drive Sherman Tanksdie met een soort kraag om konden blijven drijven, gingen bij de landing zevenentwintig stuks verloren, waardoor de infanterie weinig vuursteun kreeg. De soldaten uit de landingsvaartuigen moesten dertig meter door ondiep water waden om het strand te bereiken. Volgens het oorlogsdagboek van de 1ste divisie waren alle officieren en sergeanten van de divisie binnen tien minuten na het neerlaten van de landingskleppen gewond of dood. De divisie had geen leiding meer en reageerde nergens meer op. Na een uur bevonden de mannen zich nog steeds op het strand, in dekking tegen hevig machinegeweervuur. Pas na de landing van brigadegeneraal Norman Cota kregen de troepen weer wat moed, en ten slotte lukte het door de Duitse linies te breken. Een van de belangrijkste missers bij de Amerikaanse aanval op Omaha Beach, was het weigeren van de ‘Funnies’ door generaal Bradley. Omaha Beach was een gigantisch slagveld. In de eerste achttien uur van de invasie, kwamen vierenhalf- tot vijfduizend man om of raakten gewond.

Boven in de duinen achter Omaha Beach bij Colleville-sur-Mer ligt een Amerikaanse begraafplaats met voornamelijk in Normandië gesneuvelde Amerikaanse soldaten. Deze begraafplaats is in eeuwige bruikleen gegeven aan de Verenigde Staten. Hier liggen 9.386 Amerikaanse soldaten  begraven. 

Eén van hen is Leo Murphy. Als je met zo’n naam geboren wordt, ben je niet echt voorbestemd tot grootse dingen. Maar dat is nu net wat hij wel deed. Een heroïsche daad die het hoger doel diende  : hij stierf op het slagveld van Normandië voor onze vrijheid. Leo is mijn officieuze geadopteerde soldaat en een bezoek aan zijn graf is de echte reden van onze trip naar Normandië.  Hij staat voor mij symbool voor al die jonge gewone soldaten die hier op onbekend terrein in het voor hun verre Europa het leven lieten.

De aankomst om het kerkhof is altijd een beetje emotioneel. Zo ver het oog reikt, zie je niets anders dan witte kruisjes. Ze liggen begraven net boven Omaha Beach met zicht op zee.

Op het strand heerst nu een vakantiegevoel, joelende kinderen spelen met hun emmertje en schepje in het zand. Moeilijk te geloven dat de zee hier zeventig jaar geleden rood kleurde door al het bloedvergieten. Deze joelende kinderen zijn het symbool van hoop en toekomst, de inzet van de hevige strijd die hier plaats vond. Duizenden geallieerden soldaten offerden hun leven opdat deze kinderen zorgeloos zouden kunnen opgroeien in vrede en vrijheid.

We hebben het graf van Leo snel gevonden. Ik heb een ruiker bloemen mee voor hem met rozen en lelies. Ik heb ook een kaartje voor hem gemaakt : ‘Greater love hath no man than to lay down his life for another. Remembering you the next 70 years'.

Een graf met bloemen valt op, veel zijn er niet. Als ik nog wat rondwandel, zie ik van op afstand veel mensen naar zijn graf komen, nieuwsgierig naar de bloemen en het kaartje. Vanmiddag krijgt Leo veel bezoek J.

Vrede was voor hen een droom, een werkelijkheid voor ons. Ik moet toch tot de spijtige vaststelling komen dat ook een tweede wereldoorlog nog steeds niet geleid heeft tot vrede over heel de wereld.
Wereldvrede zal ook voor onze generatie een utopie blijven. En ook in Europa heeft de Tweede Wereldoorlog niet geleid tot een algemene solidariteit en unanieme eensgezindheid. De Balkan-oorlog ligt nog in een niet zo ver verleden. En ook de eurocrisis heeft geleerd dat Europa momenteel op twee snelheden leeft. Maar het meest onbegrijpelijke vind ik de overwinning van extreem rechts en van neonazistische partijen tijdens de meest recente Europese verkiezingen. Het is al te makkelijk bepaalde bevolkingsgroepen met de vinger te wijzen als het niet goed gaat in het land.  Zich superieur voelen ten opzichte van anderen, heeft nog nooit tot iets goeds geleid…
Wie zijn verleden vergeet, heeft geen toekomst…