Dag 8 – De keizerlijke graven

Een graf ‘fit for a king’ of liever ‘an emperor’, zo zou ik de zeven mausoleums van de keizers uit de Nguyen-dynastie noemen. Deze tombes zijn panoramisch gelegen op de oevers van de Parfum-rivier en zijn allen gebouwd via het geliefde feng shui principe. De belangrijkste voorwaarden zijn de aanwezigheid van water, nabijheid van heuvels en héél belangrijk, de juiste richting. De perfecte locatie vinden was destijds al een eerste moeilijkheid. Niet verwonderlijk dat het soms wel wat kon duren voor een geschikte plaats gevonden werd.  De mausoleums werden gebouwd volgens een vast ontwerp, door elke keizer wel verpersoonlijkt. Het basisontwerp voorziet in een voorplein waar verschillende stenen beelden van olifanten, gezadelde paarden, soldaten en civiele en militaire mandarijnen staan.  Dit plein komt uit op het paviljoen waar zich een stèle bevindt waarin de opvolger van de overleden vorst, diens lyrische biografie heeft gegraveerd. Nog voor hun dood brachten de keizers al tijd door op de plaats waar ze eeuwig zouden rusten. Kwestie van te wennen aan de omgeving of misschien om te genieten van de ‘doodse stilte’? In elk geval is één van de onderdelen van het mausoleum een werkplek voor de keizer. Na het overlijden van de vorst, werd deze werkplek omgevormd tot tempel waar de keizer en keizerin door hun familie werden vereerd en waar ook persoonlijke bezittingen kwamen te staan.  Achter en aan weerszijden van de tempel staan de huizen voor de concubines, de bedienden en de soldaten die de tombe bewaakten. Concubines moesten tot drie jaar na het overlijden elke dag eten komen brengen voor de keizer. Men moest maar eens een hongertje hebben in het hiernamaals. Hierachter bevindt zich een soort relaxkamer. Helemaal achteraan op het mausoleumdomein bevindt zich dan het eigenlijk keizerlijke praalgraf. Vandaag bezoeken we drie van de zeven grafdomeinen van de Nguyen-keizers die tot aan hun dood  hebben geregeerd. We starten aan het mausoleum van Minh Mang, de tweede keizer van de dynastie. Pas in 1840 werd door de sjamanen een exclusief stukJe bouwgrond gevonden, slechts één jaar voor de dood van de keizer. 

Het duurde zo’n drie jaar voor de keizerlijke rustplaats voltooid werd. Het ligt dan ook op een immens domein, zo’n 28 ha groot, met inbegrip van o.a.  aangelegde meren. Het graf van de keizer bezoeken kunnen we hier niet doen. De exacte plaats werd immers niet bekend gemaakt. Volgens het vooropgestelde plan ligt hij ergens begraven in de heuvel achteraan op het terrein, maar de eigenlijke plek is en blijft een goed bewaard geheim.

De volgende tombe op onze lijst is die van Khai Dinh, de twaalfde keizer.

Khai Dinh was iets of wat wereldreiziger en heeft dan ook zijn inspiratie zo’n beetje overal opgedaan : het mausoleum heeft veel weg van een kasteel uit de Loire, versierd met hindoe-symbolen en verlichtdoor Venetiaanse lusters.

Binnengaan doe je via een monumentale trap versierd met draken.  Er werden duizenden stukjes keramiek en glas uit heel de wereld gebruikt voor de volledige bekleding van de binnenmuren. Het plafond in de middelste kamer stelt maar liefst negen draken voor die door de kunstenaars met hun voeten werden geschilderd. Bovenop de graftombe staat een levensgroot én gedetailleerd bronzen beeld van de keizer dat in Frankrijk werd gemaakt. 

Het mausoleum is een prachtig kunstwerk met veel oog voor detail. En ondanks de vele stijlen die hierin verwerkt zijn, oogt het mausoleum toch één geheel. Eén geheel, maar absoluut overdadig, een beetje teveel van het goede, schreeuwerig zelfs. Maar over smaken en kleuren valt niet te twisten. Het typeert de keizer in elk geval wel, de perfecte uiting van zijn persoonlijkheid en levensverhaal en misschien is dit wel hoe het moet zijn.

Tu Duc was de vierde keizer van de dynastie. Het verhaal van deze keizer is redelijk triest te noemen. Het was immers helemaal niet de bedoeling dat hij keizer werd, maar zijn oudere broer werd al na drie dagen (jawel drie dagen) keizerschap uit het ambt ontzet en dat in samenspraak met de keizerlijke familie. Het gedrag van het enfant terrible van de familie  werd ontoelaatbaar geacht. Tu Duc die liever de pen ter hand nam, moest nu wel keizer worden en regeerde dan ook maar liefst zesendertig jaar, de langste regeerperiode ooit voor een Nguyen-keizer. Je zal maar pech hebben. Bovendien kon hij geen kinderen krijgen als gevolg van de bof-ziekte opgelopen tijdens zijn jeugd. En alsof dat nog niet genoeg was, werd Vietnam onder zijn regering gekoloniseerd door Frankrijk. Die tristesse uit zijn leven was waarschijnlijk de voedingsbodem voor zijn liefde voor schrijven.  Hij kwam vaak naar zijn mausoleum dat hij beschouwde als een buitenverblijf. En zo is het eigenlijk wel opgezet. Mocht je niet beter weten, je zou nooit denken dat dit het mausoleum is van één van de beroemdste keizers.  

Het idyllische meer en de prachtige paviljoenen inspireerden Tu Duc ongetwijfeld tot het schrijven van duizenden gedichten en kortverhalen, waaronder enkele hoogstandjes. Bovendien schreef hij in tegenstelling tot de gewoonte destijds, zijn eigen biografie, onder het moto : wat je zelf doet, doe je meestal beter. ‘Il était plutot poète que politicien’. Het mausoleum is het best te omschrijven als een keizerlijk mini-paleis dat een harmonisch geheel vormt met de natuurlijke omgeving. 

Zijn ‘graftombe’ bevindt zich achteraan, maar is een cenofaag, m.a.w. het praalgraf is leeg. Ook hier is de juiste ligging van zijn lichaam onbekend. Dit mausoleum is een pareltje, zonder twijfel de mooiste Nguyen-tombe. En die schoonheid komt met een prijs, ze is immers zeer populair. Als Tu Duc zou weten hoe graag ook toeristen hier zijn, zou dit ongetwijfeld een glimlach op zijn gelaat toveren.

Tot slot van de dag, steken we nog de handen uit de mouwen. We gaan immers zelf aan de slag  met het maken van een wierookstokje. Geloof het van een ervaringsdeskundige, het ziet er gemakkelijker uit dan het is J. Men start met het maken van een soort pasta bestaande uit een mengeling van drie houtpoeders (waaronder sandelhout en kaneel) en mengt dit met water en boomschors. Deze verkregen pasta wordt dan gedraaid en gekneed rond een stokje met behulp van een plankje. Het vereist wel enige handigheid. Als beloning komen we  het geheim te weten achter het beroemde  conische hoedje. Bovenop een houten driehoekig frame, worden gedroogde palmbladeren genaaid (niet gelijmd) die nadien met hars worden ingestreken om de hoed te beschermen tegen de weerelementen. Deze typische witte hoeden worden door iedereen gedragen en bieden bescherming tegen zon en regen en zijn hét symbool van Vietnam.

Hué daarentegen is het keizerlijke symbool.